Makrosomia płodu – przyczyny, konsekwencje, powikłania, odszkodowanie
Makrosomia płodu (płód większy niż wiek ciąży), nazywana jest również hipertrofią wewnątrzmaciczną płodu. Objawia się nadmierną masą płodu w stosunku do wieku ciąży. Statystyki podają, że dotyczy aż ok. 10% wszystkich ciąż. Ze względu na coraz bardziej rozwiniętą technikę obrazowania płodu, coraz rzadziej makrosomia płodu rozpoznawana jest dopiero na sali porodowej. Można ją wykryć już podczas badania USG, jeszcze w okresie życia płodowego. W przypadkach makrosomii płodu, wymiary kostne płodu są większe niż standardowe przewidziane dla danego wieku ciążowego. Orzecznictwu sądowemu oraz praktyce Wojewódzkich Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych znane są przypadki, w których nierozpoznana lub rozpoznana zbyt późno makrosomia płodu stanowiła podstawę do uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia.
→ Urodziłaś duże dziecko i doszło do urazu okołoporodowego u Ciebie lub dziecka? Sprawdzimy, czy lekarz prawidłowo i na czas zdiagnozował makrosomię płodu. Pomagamy uzyskać odszkodowanie za błędy przy porodzie. Zadzwoń jeżeli masz pytania tel. 536 007 001
Makrosomia płodu – przyczyny
Czynniki wywołujące hipertrofię wewnątrzmaciczną płodu nie zostały jeszcze jednoznacznie określone. Nadal prowadzone są badania, których celem jest precyzyjna identyfikacja czynników, które zwiększają ryzyko wzrostu masy płodu. Wiadomo już jednak, że zdecydowana większość z nich ma związek ze stanem zdrowia matki. Choroby matki, które mogą negatywnie wpłynąć na masę płodu to m.in.:
- Cukrzyca u ciężarnej kobiety
- Nadciśnienie tętnicze
- Otyłość matki
Makrosomia płodu może również wystąpić jako skutek uboczny wielokrotnych porodów. Może też być konsekwencją uprzedniego porodu dziecka z masą urodzeniową przekraczającą 4 500 gramów. Makrosomię płodu może powodować też budowa ciała matki oraz zaburzenia natury genetycznej (np. zespół Beckwitha-Wiedemanna). Niektóre badania wskazują również na zwiększone ryzyko makrosomii płodu u kobiet, które rodzą w wieku powyżej 35 lat oraz w przypadku porodów po terminie. Dokładne badania w tym zakresie są nadal prowadzone. Z obserwacji wynika jednak już teraz w sposób jednoznaczny, że znacznie częściej hipertrofia wewnątrzmaciczna płodu zdarza się u płodów płci męskiej.
Makrosomia płodu, a rozwiązanie ciąży przez cięcie cesarskie
Zasadniczo, w większości przypadków, makrosomia płodu powoduje konieczność rozwiązania ciąży metodą cesarskiego cięcia. Poród siłami natury przy zawyżonej masie płodu bywa niemożliwy. Często dochodzi do zatrzymania akcji porodowej, a u pacjentki drastycznie zwiększa się ryzyko uszkodzenia kanału rodnego oraz innych powikłań. Pacjentka, u której zostanie zdiagnozowany płód makrosomiczny, w wielu przypadkach powinna więc zostać skierowana na cesarskie cięcie. Jest to szczególnie wskazane w przypadku ciąż zagrożonych innymi jeszcze powikłaniami. Makrosomia płodu znajduje się na liście względnych przeciwwskazań do porodu siłami natury oraz do porodu kleszczowego.
W wyniku makrosomii płodu w trakcie porodu często dochodzi u płodu do dystocji barkowej – zahamowaniu porodu tuż po urodzeniu główki. Powodowane jest to brakiem zwrotu barków noworodka w kanale rodnym. Dystocja powoduje uraz splotu ramiennego u dziecka, może również prowadzić do uszkodzenia nerwu przeponowego.
Makrosomia płodu – konsekwencja dla dziecka
Na dystocji barkowej niestety nie kończą się możliwe negatywne skutki dla dziecka, będącego w życiu płodowym płodem makrosomicznym. Negatywnych następstw może być znacznie więcej i należą do nich m.in.
- Zwiększone stężenie bilirubiny w krwioobiegu
- Hipererytrocytemia – nadmierna ilość krwinek czerwonych
- Zaburzenia w gospodarce węglowodanowej u noworodka o typie hipoglikemii
- Powikłania neurologiczne, mogące prowadzić nawet do upośledzenia umysłowego dziecka.
Ponadto, występują również zagrożenia potencjalne, które mogą – ale nie muszą – wystąpić w wyniku makrosomii płodu. Należy do nich otyłość, nieprawidłowa tolerancja glukozy, insulinooporność, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze. Nierozpoznana makrosomia płodu i w konsekwencji przeprowadzenie porodu w niewłaściwy sposób, może więc odbić się nie tylko na życiu poszkodowanego dziecka, ale również całej jego rodziny.
Przykład z orzecznictwa Wojewódzkiej Komisji do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych – makrosomia płodu, dystocja barkowa i otyłość matki
Spraw, w których pacjenci walczą o odszkodowanie z powodu nierozpoznania lub zbyt późnego rozpoznania makrosomii płodu niestety nadal jest stosunkowo dużo. Jedną z takich spraw prowadziła kancelaria Lazer & Hudziak. Wygraliśmy sprawę tej pacjentki przed Wojewódzką Komisją do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych.
W przedmiotowej sprawie szpital zaniechał diagnostyki biometrycznej płodu, wskutek czego doszło do istotnego zaniżenia jego wagi i zrezygnowano z przeprowadzenia cesarskiego cięcia. Do takiego zaniechania doszło pomimo istnienia wielu czynników zwiększających ryzyko wystąpienia dystocji barkowej u płodu.
Pacjentka, domagająca się odszkodowania i zadośćuczynienia, w II fazie porodu doznała problemów z urodzeniem barków dziecka. Lekarz prowadząca poród zastosowała manewr MacRobertsa Gonika, następnie podjęła próbę wykonania zabiegu Woods’a – obydwie próby nie powiodły się. Następnie, położna zastosowała u pacjentki manewr polegający na dokonaniu rotacji barków do wymiaru skośnego i wytoczyła najpierw przedni bark, a następni tylni. Noworodek dostał 1 punkt w skali Apgar i stwierdzono u niego zły stan oddechowy.
Komisja uznała, że w sprawie doszło do zdarzenia medycznego. Przyczyną zaistniałej sytuacji było wadliwe postępowanie lekarza w przedmiocie oceny wielkości płodu. Spowodowało to trudności w wydobyciu barków dziecka i uszkodzenia u niego splotu ramiennego. Doznana szkoda pozostawała w związku z nierozpoznaniem makrosomii płodu. Doszło do niej na skutek błędu diagnostycznego (błędu rozpoznania).
Istotnym faktem w sprawie było to, że pacjentka zaszła w ciążę ze znaczną nadwagą. Do czynników ryzyka, które można zidentyfikować podczas ciąży oraz przed porodem z pewnością należy otyłość tj. BMI powyżej 30 kg/m2 i każdy z lekarzy prowadzących ciążę powinien posiadać taką wiedzę. Mimo to, lekarka prowadząca ciążę w przedmiotowej sprawie nie wzięła pod uwagę wystąpienia makrosomii płodu. Nie powzięła żadnych działań, które mogłyby uchronić zarówno dziecko, jak również ciężarną przed negatywnymi konsekwencjami takiego stanu rzeczy.
W sprawie doszło do postępowania niezgodnego z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń medycznych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.
Makrosomia płodu, a odszkodowanie i zadośćuczynienie
W sytuacjach, w których makrosomia płodu zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana, a poród pacjentki zostanie przeprowadzony w sposób przystający do okoliczności konkretnego przypadku, negatywnych konsekwencji hipertrofii wewnątrzmacicznej płodu można uniknąć. Z pewnością lekarz powinien zwracać uwagę na prawidłowy przyrost masy ciała kobiety w ciąży, czego nie uczyniono w opisywanym wyżej przypadku. W takich sytuacjach warto zwrócić się o pomoc do wyspecjalizowanej kancelarii prawnej, która może pomóc pacjentce oraz dziecku wywalczyć pieniądze na dalsze leczenie, rehabilitację i lepsze życie.
