Przedwczesne odklejenie się łożyska – przyczyny, skutki i zagrożenia
Łożysko to przejściowy narząd płodowy, który tworzy się z kosmówki i błony śluzowej macicy. Jest to niezbędny element dla prawidłowego rozwoju płodu. To właśnie łożysko, wraz z pępowiną, łączy matkę i nienarodzone dziecko. Jeśli dojdzie do zbyt wczesnego oddzielenia się łożyska, automatycznie do dziecka dociera mniej tlenu i składników odżywczych. Stwarza to poważne zagrożenie dla rozwoju dziecka, a w wielu przypadkach, również dla jego życia. Równocześnie, to właśnie zbyt wczesne odklejenie się łożyska jest najczęstszą przyczyną niebezpiecznych krwawień u kobiet w ciąży w konsekwencji często dochodzi u nich do przedwczesnego porodu.
Przedwczesne odklejenie się łożyska – na czym polega?
Przedwczesne odklejenie się łożyska polega na zbyt wczesnym odejściu łożyska od ścian macicy, powodującym przedporodowe krwawienie. Uznaje się je za jedno z powikłań ciążowych. Przedwczesne odklejenie się łożyska od ścian macicy może przyjąć dwie zasadnicze formy:
- Całkowite oddzielenie się łożyska
- Częściowe oddzielenie się łożyska
Do zbyt wczesnego odklejenia się łożyska statystycznie najczęściej dochodzi po 20 tygodniu ciąży, podczas gdy fizjologiczne łożysko odchodzi od macicy dopiero w trzecim okresie porodu. Równocześnie, jest ono przyczyną aż 31% krwotoków pochwowych. Statystyki podają również, że przedwczesne odklejenie się łożyska dotyczy 0,5-1,5% wszystkich ciąż.
Przedwczesne oddzielenie się łożyska – przyczyny
Czynników, które sprzyjając zbyt wczesnemu oddzieleniu się łożyska od macicy jest niestety bardzo dużo. Najczęściej zalicza się do nich:
- Urazy brzucha – upadki i uderzenia w brzuch ciężarnej
- Nadciśnienie tętnicze u matki
- Nieprawidłowa budowa macicy
- Zbyt krótka pępowina
- Mięśniaki macicy
- Wielorodność
- Palenie papierosów oraz sięganie po inne używki
- Niedobór kwasu foliowego
- Odejście dużej ilości płynu owodniowego przed porodem
- Odklejanie się łożyska w poprzednich ciążach
Pomóc we wczesnym zdiagnozowaniu ryzyka zbyt wczesnego odklejenia się łożyska od macicy może badanie ultrasonograficzne (USG). Każda ciężarna kobieta wie, że badanie to umożliwia wstępną diagnostykę rozwoju płodu oraz zachowanie kontroli nad prawidłowością rozwoju ciąży.
Oprócz badania USG zapobiec zbyt wczesnemu odklejeniu się łożyska może rzetelny wywiad lekarski przeprowadzony w ostatnim trymestrze ciąży. Lekarz specjalista na podstawie przedstawionych przez kobietę objawów, prawdopodobnie będzie potrafił określić czy istnieje ryzyko zbyt wczesnego odklejenia się łożyska. Jeśli objawy odklejania łożyska będą ewidentne, a lekarz nie rozpozna zagrożenia, możemy mieć do czynienia z tzw. błędem w diagnozowaniu. U kobiet, u których dojdzie do zbyt wczesnego odklejenia się łożyska, zazwyczaj przeprowadza się cesarskie cięcie.
Przedwczesne odklejenie się łożyska – jakie stwarza zagrożenia?
Skoro naturalnie łożysko odkleja się dopiero w trzeciej fazie porodu, jego zbyt wczesne odklejenie nie może pozostać bez negatywnego wpływu na stan zdrowia matki. Przede wszystkim, przedwczesne odklejenie się łożyska podczas porodu powoduje znaczne krwawienie z naczyń maciczno-łożyskowych. Krwawieniu towarzyszy zwykle silny ból i napięcie brzucha. Kobieta traci dużą ilość krwi, co rodzi konsekwencję w postaci niedotlenienia płodu. Może również wystąpić wstrząs wywołany krwotokiem wewnętrznym.
Jednym z objawów, który może wystąpić są również zaburzenia w odczuwaniu ruchów płodu. Mogą to być ruchy bardzo gwałtowne lub wręcz przeciwnie – prawie niewyczuwalne.
Ponadto, zbyt wczesne odklejenie łożyska u matki może powodować martwicę niedokrwienną narządów wewnętrznych i zaburzenia w krzepnięciu krwi. Zwiększa również ryzyko niewydolności nerek oraz wystąpienie zespołu Sheehana – poporodowej niedoczynności przysadki mózgowej. Powikłaniem o najpoważniejszych dla ciężarnej konsekwencjach jest zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC). Prowadzi on do zgonu.
Najczęstsze powikłania u dziecka to niedotlenienie wewnątrzmaciczne i niedokrwistość. Przedwczesne odklejenie się łożyska to również częsta przyczyna wcześniactwa wraz ze wszystkimi jego konsekwencjami. Jeśli personel medyczny udzieli ciężarnej pomocy za późno, może dojść do zgonu wewnątrzmacicznego płodu
Stopień zagrożenia dla życia i zdrowia zarówno matki, jak i dziecka w dużej mierze zależy od tygodnia ciąży, w którym doszło do odklejenia się łożyska. Ma na nie wpływ również wielkość fragmentu łożyska, które uległo oddzieleniu. Zasadniczo, jeśli oddzieli się jedynie niewielka część łożyska, krwawienie może być skąpe. Jeśli natomiast dojdzie do oddzielenia się części łożyska większej niż połowa, krwawienie będzie bardzo obfite, a ryzyko niedotlenienia płodu i wystąpienia innych negatywnych konsekwencji znacznie wzrośnie.
Konsekwencje przedwczesnego odklejenia się łożyska – przykład z praktyki orzeczniczej
Katalog możliwych dla dziecka zagrożeń, powstałych wskutek zbyt wczesnego odklejenia się łożyska, nie jest zamknięty. Przedwczesne odklejenie się łożyska może być również przyczyną wielu innych szkód np. mózgowego porażenia dziecięcego. Taka sytuacja miała miejsce m.in. w sprawie przedstawionej poniżej.
Przykładem sprawy, w której odklejenie się łożyska odegrało niebagatelną rolę, jest orzeczenie Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 2 października 2015 r. (sygn. akt I C 1857/1). Powódka twierdziła, że zabieg cesarskiego cięcia przeprowadzono u niej zbyt późno. Wniosła o zasądzenie 800 000 zł zadośćuczynienia, 100 000 zł odszkodowania oraz 8 000 zł renty miesięcznie. W trakcie cesarskiego cięcia, doszło u powódki do rozejścia się blizny dolnego odcinka, odklejenia się łożyska oraz krwotoku ze skrzepami. W konsekwencji u dziecka zdiagnozowano zamartwicę. Powódka podkreślała, że konsekwencji tych można by było uniknąć, gdyby decyzja o cesarskim cięciu zapadła odpowiednio wcześnie. Pozwany szpital twierdził natomiast, że u Powódki nie stwierdzono żadnych objawów, uzasadniających przeprowadzenie cesarskiego cięcia szybciej, a stan zagrożenia płodu w okresie przedporodowym nie był widoczny.
Powódka przegrała sprawę. Biegły stwierdził, że to właśnie całkowite oddzielenie łożyska u Powódki doprowadziło do ostrego niedotlenia płodu (a nie zbyt późna decyzja lekarza o cesarskim cięciu). Ponadto, kobieta była wieloródką, paliła papierosy oraz upadła w 33 tygodniu ciąży. Sąd potwierdził, opinię biegłego i orzekł, że przyczyną ciężkiego niedotlenienia u noworodka były zaburzenia spowodowane odklejeniem się łożyska. W konsekwencji oddalił powództwo.
Przedwczesne odklejanie się łożyska – poważne zagrożenie dla życia matki i dziecka
Kobiety, które zaobserwują u siebie objawy zbyt wczesnego odklejenia się łożyska, powinny jak najszybciej znaleźć się w szpitalu. Upływ czas i czekanie na samoczynne przeminięcie objawów, może tylko pogorszyć sytuację. Sposób leczenia zależy od stopnia oddzielenia się łożyska od macicy. Jeśli oddzielenie jest niewielkie, często sam odpoczynek kobiety i pozostawanie głównie w pozycji leżącej, powoduje zahamowanie krwawienia. Bardzo ważne jest jednak to, aby pozostawać pod regularną kontrolą lekarza, ponieważ zawsze istnieje ryzyko ponownego krwawienia.
Jeśli dręczą Cię pytania w związku z możliwością uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu błędu okołoporodowego, skontaktuj się z nami. Rozjaśnimy wszystkie Twoje wątpliwości. Zadzwoń 536 007 001
