Podanie oksytocyny
podczas porodu

Podanie oksytocyny podczas porodu – indukcja i stymulacja porodu

Oksytocyna to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową rodzącej kobiety oraz nazwa preparatu farmakologicznego. Chociaż łączy je nazwa, jedna oksytocyna działa zupełnie inaczej niż druga. Każda ciężarna kobieta przed wyrażeniem zgody na wywołanie lub przyspieszenie porodu, powinna znać różnice między naturalną, a syntetyczną oksytocyną oraz możliwe skutki podania tej drugiej.

→ Brak nadzoru lekarz po podaniu oksytocyny lub zbyt duża dawka lub zbyt długie podawanie oksytocyny może doprowadzić do tragicznych skutków. Jeżeli doszło do jakiś nieprawidłowości podczas porodu skontaktuj się z kancelarią Lazer & Hudziak, aby uzyskać pomoc prawną. Zadzwoń 536 007 001

Oksytocyna – jakie funkcje pełni?

Główną funkcją naturalnej oksytocyny jest stymulowanie macicy do skurczów w trakcie trwania akcji porodowej. Organizm kobiety sam doskonale wie, kiedy kończy się ciąża, a zaczyna poród. W ciąży wydziela się progesteron, a rosnące stężenie progesteronu tworzy tzw. blok progesteronowy. Jego funkcją jest zabezpieczenie macicy przed działaniem oksytocyny. Jest to niezbędne do utrzymania ciąży. Ponadto, naturalna oksytocyna wydzielana jest również po porodzie, w trakcie karmienia dziecka piersią.

Sztuczka oksytocyna pełni zupełnie inne funkcje niż naturalna. Podaje się ją pacjentkom w kilku sytuacjach. Celem podania rodzącej kobiecie oksytocyny jest najczęściej:

• Wywołanie lub przyspieszenie porodu. Podaje się ją w przypadku np. ciąż po terminie oraz osłabienia czynności skurczowej w trakcie trwania porodu. Stosowana jest również w sytuacjach zbyt wczesnego odpłynięcia płynu owodniowego.
• Kontrola krwawienia poporodowego oraz przypadków atonii macicy. Oksytocyna wywołuje skurcze, a tym samym ma zapobiegać nadmiernemu krwawieniu.
• Test oksytocynowy. Przeprowadza się go w celu oceny wydolności łożyska. Obecnie wykonywany jest raczej rzadko.
• Leczenie wspomagające w przypadku niedokonanego poronienia.

 Indukcja porodu przy pomocy oksytocyny

Wywoływanie porodu przy pomocy oksytocyny odbywa się w ramach bloku porodowego. Pacjentce podłącza się tzw. wlew z oksytocyny. Oksytocynę dozuje pompa infuzyjna, a dawka zależy od wskazań medycznych w konkretnym przypadku.

Podanie oksytocyny nie oznacza, że akcja na sto procent zakończy się porodem. Część pacjentek źle reaguje na podanie oksytocyny, ponieważ wywołuje u nich bardzo bolesne skurcze, a mimo to nie dochodzi do rozwarcia szyjki macicy. U innych kobiet oksytocyna nie powoduje żadnych skurczów. Istnieją też przypadki, w których występują umiarkowane skurcze w trakcie wlewu z oksytocyną, a po jego odłączeniu skurcze się kończą. Jeśli indukcja zakończy się niepowodzeniem, można ją powtórzyć w odstępie kilku dni, np. po 3-4 dniach.

Podanie oksytocyny podczas porodu – stymulacja porodu oksytocyną

Stymulacja porodu oksytocyną znacznie różni się od indukcji porodu, czyli jego wywoływania. Do stymulacji oksytocyną dochodzi, gdy sam poród rozpoczął się u kobiety naturalnie, a oksytocyna ma go tylko wspomóc. Stymulację porodu oksytocyną stosuje się, gdy skurcze porodowe u rodzącej kobiety osłabną. W takich sytuacjach, podobnie jak przy indukcji, kobiecie podaje się kroplówkę z oksytocyną. Kroplówkę odłącza się dopiero, gdy spełni swoje zadanie, tj. wywoła skurcze lub zwiększy ich częstotliwość. W niektórych przypadkach może dojść do kontynuacji  stopniowego dawkowania oksytocyny, szczególnie gdy czynności skurczowe ustają ponownie lub występują zbyt długie przerwy międzyskurczowe.

Podanie oksytocyny w III fazie porodu

W wielu przypadkach oksytocynę podaje się pacjentom również w trzeciej fazie porodu. Jest to faza, w której dochodzi do oddzielenia łożyska. Tę fazę porodu personel medyczny może przeprowadzać biernie lub aktywnie. Przy tzw. aktywnym prowadzeniu trzeciego okresu porodu, dochodzi do podania kobiecie oksytocyny. Celem takiego działania jest szybsze oddzielenie łożyska i zmniejszenie poporodowego krwawienia. W trzeciej fazie porodu oksytocynę podaje się przy pomocy strzykawki, a nie kroplówki. Jest to o tyle niebezpieczne, że rodząca kobieta może nawet nie zauważyć, że właśnie zrobiono jej zastrzyk.

Podanie oksytocyny – skutki uboczne

Mimo, że zaletą oksytocyny jest wyraźne skrócenie całej akcji porodowej, wiele rodzących kobiet obawia się podania oksytocyny ze względu na jej działanie skurczowe. Nie u wszystkich kobiet można ją zastosować. Do przeciwwskazań do podania oksytocyny zalicza się m.in. wcześniactwo i inne problemy płodu, przebyte przez matkę operacje na mięśniu macicy, nadmiernie rozciągniętą macicę oraz niedostatecznie dojrzałą szyjkę macicy.

Po podaniu oksytocyny skurcze są często wiele bardziej bolesne, co dla niektórych kobiet stanowi ból nie do wytrzymania. Dochodzi również do skrócenia przerw międzyskurczowych, przez co rodząca ma mniej czasu na regenerację. Do możliwych skutków ubocznych zastosowania oksytocyny zaliczamy:

• Bardzo bolesne skurcze
• Uczucie stałego napięcia macicy – wrażenie stałego, nieustępującego skurczu
• Pęknięcie macicy
• Zwiększone krwawienie z dróg rodnych
• Ból głowy
• Reakcja alergiczna na syntetyczną oksytocynę – pokrzywka, trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, ust, języka lub gardła
• Przemijająca arytmia (zaburzenie rytmu serca) u noworodka.

Podanie oksytocyny podczas porodu, a błąd medyczny

Błędy w podaniu oksytocyny

Podanie oksytocyny, choć częste, nie powinno stanowić czynności wykonywanej przez lekarza całkowicie bezrefleksyjnie. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 stycznia 2016 r., (sygn. akt I ACa 1057/15) orzekł, że zastosowanie oksytocyny, skutkujące powikłaniami, może stanowić błąd medyczny przy porodzie – nawet, jeśli istniały przesłanki do podania oksytocyny.

W powyższej sprawie konsekwencją było uszkodzenia splotu ramiennego prawego u noworodka. Stwierdzono u niego niedowład wiotki kończyny górnej prawej. Z opinii biegłych jasno wynikało, że prawdopodobnym czynnikiem ryzyka wystąpienia dystocji barkowej u dziecka mogło stanowić podanie oksytocyny. Dodatkowym błędem, do którego doszło w tej sprawie było nieodnotowanie w karcie położniczej wystąpienia u noworodka dystocji barkowej. Odnotowywanie tego typu informacji jest bezwzględnie konieczne. Po porodzie należy zawsze udokumentować uszkodzenia, do których doszło u matki i dziecka. Ostatecznie, sąd uznał, że sposób działania lekarza oraz jego błędna decyzja o podaniu oksytocyny z dużym prawdopodobieństwem spowodowały wystąpienie u dziecka dystocji barkowej. Zasądził na rzecz powódki zadośćuczynienie i comiesięczną rentę na pokrycie kosztów rehabilitacji.

Podanie oksytocyny nie zawsze będzie stanowiło błąd medyczny, nawet gdy konsekwencje są poważne. Wszystko zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Sąd Okręgowy w Świdnicy w wyroku z dnia 8 grudnia 2015 r., (sygn. akt IV Ka 778/15) uznał, że zastosowanie oksytocyny w sytuacji, gdy dochodzi do osłabienia czynności skurczowych macicy jest powszechnie stosowanym sposobem. W tym przypadku zasadność zastosowania oksytocyny nie mogła zostać uznana za błąd lekarza.

Podanie oksytocyny to częsta praktyka – warto wiedzieć o niej więcej

Sądy w różny sposób odnoszą się do problematyki stosowania oksytocyny. Zastosowana w odpowiedniej dawce, po wystąpieniu przesłanek, nie zawsze wywoła negatywne konsekwencja na zdrowia i życia kobiety i dziecka. W określonych sytuacjach podanie oksytocyny może jednak skutkować powstaniem roszczenia o odszkodowanie, zadośćuczynienie lub rentę.

Jeśli masz jakieś pytania dotyczące błędów medycznych przy porodzie, podejrzewasz błędy w indukcji porodu? Skontaktuj się z nami – chętnie rozjaśnimy Twoje wątpliwości. Zadzwoń 536 007 001